برای جلوگیری از اضطراب کودکان چه کنیم؟
جهت پیشگیری از دچار شدن کودک به اضطرابهای ذکر شده، لازم است به جملاتی که در محیط کودک تکرار میشود توجه به سزایی داشته باشیم. اگر والدین از جملاتی مانند "این ویروس آدمها رو میکشه" ، "نباید بریم دیدن مامان بزرگ و بابا بزرگ چون اونها ضعیف هستن و ممکنه زودتر مریض بشن" را در محیط منزل تکرار کنند یا به صورتی که کودک متوجه شود اخبار را دنبال کنند، به سلامت روان کودک آسیب خواهند رساند.
برای معرفی ویروس کرونا و توضیح شرایط قرنطینه به کودکان میتوان چنین عمل کرد:
در شرایطی آرام و هنگامی که والدین و فرزند در آرامش به سر میبرند او را به صرف خوراکی مورد علاقهاش دعوت کنند و برای لحظاتی با یگدیگر به گفتگو بنشینند، قبل از هر چیز یک اسم خندهدار و جالب برای این دوران انتخاب شود؛ هر چیزی جز "کرونا" و "قرنطینه"!
جملاتی که در حین گفتگو با کودک استفاده میکنیم لازم است به دور از هر جمله اضطراب دهندهای باشد و بهتر است به کمک مثالهای عینی شرایط را به او توضیح دهیم تا برای کودک قابل فهم باشد.
نمونهی جملات کاربردی:
"بعضی وقتا که بیرون برف میباره و یخبندون میشه ما تصمیم میگیریم برای اینکه روی یخ سر نخوریم و بدنمون سالم بمونه، تو خونهی گرممون بمونیم و وقتی که یخبندون تموم شد بریم بیرون".
یا "گاهی که هوا خیلی گرم میشه مثل ظهرهای تابستون که تاب و سرسره خیلی داغ میشن و ممکنه دست ما رو بسوزونن، ما تصمیم میگیریم که منتظر بشیم تا هوا خنکتر بشه و وقتی بریم بیرون که هم سالم بمونیم و هم بهمون خوش بگذره".
"الان یخبندون نیست و هوا هم خیلی گرم نیست اما یه چیزی مثل یخبندون و گرما، توی هوا و روی وسایل پارک هست؛ ما برای سلامتیمون فعلا تصمیم گرفتیم خونه بمونیم و با هم سرگرم باشیم. تا اون موقع میتونیم تو خونه با هم خوش بگذرونیم و برای خودمون برنامهریزی کنیم."
خیلی مهم است که به جای واژه "بیماری" از واژه "سلامتی" و به جای جمله "اگه بریم بیرون کرونا میگیریم!" از جمله "اگه بمونیم تو خونه مون سالم میمونیم" و به جای "بیرون ناامنه" از "خونه مون امنه" استفاده کنیم.
علاوه بر این بسیار مهم است که به کودک بفهمانیم این دوره تمام خواهد شد و تا همیشه ادامه نخواهد داشت. این نکته به کم شدن اضطرابهای او کمک خواهد کرد؛ جمله کمککننده برای انتقال این مفهوم: "ما تا زمانی که اخبار به ما بگه بیرون امنه، تو خونه میمونیم." یا "وقتی اخبار اعلام کنه که بیرون امنه با هم میریم پارک و بازی میکنیم".
برای توضیح مراقبت از خود و دست ندادن و نبوسیدن دیگران نیز میتوان از این جملات استفاده کرد: "این روزا ما مثل وقتایی که آدما سرما میخورن و همو بغل نمیکنن و نمیبوسن، لازمه که برای سلامتی خودمون کمتر به دیگران نزدیک بشیم اما وقتی که این دوران تمام بشه میتونیم دوباره مثل قبل به کسایی که دوسشون داریم نزدیک بشیم."
به صورت کلی از "واژگان و جملات با بار معنایی مثبت" به جای "واژگان و جملات با بار معنایی منفی" استفاده میکنیم.
استفاده از فرصت خانهنشینی برای بهبود روابط فرزندان و والدین
در دنیای امروز به علت مشغلههای فراوان روزمره مادران و پدران، سردی رابطه عاطفی بین والدین و کودکان مشاهده میشود؛ پدران و مادران میتوانند از این شرایط نهایت استفاده را کرده و با فرزندان خود رابطهای که در گذشته احتمالا زمان آن را نداشتند، بسازند و با او وقت بگذرانند یا رابطهای که در گذشته داشتند را بهبود بخشند چرا که ما هیچ فرصتی اینچنین را نخواهیم یافت تا روزها در کنار فرزند خود بوده و روی استحکام رابطه خویش سرمایهگذاری کنیم.
والدین به علت شرایط پیش آمده این امکان را دارند تا از تهدیدی که میتواند باعث آشفتگی و اضطراب آنها و فرزندشان شود، استفاده کنند تا آن را به فرصتی تبدیل کنند و به سلامت روان خود و خانواده کمک کنند و لازم است به خاطر داشته باشند که مسئولیت به دنیا آمدن فرزندان با پدر و مادر است و کودک در هر شرایطی مخصوصا شرایط سخت این چنینی به کمک و همراهی پدر و مادرش نیازمند است؛ کودکان جز پدر و مادرشان هیچ کس را در تمام دنیا ندارند تا تکیهگاهشان باشد.
چالشهای والدین و کودکان دربارهی زمان خواب و بازی بیش از حد با موبایل یا دیدن تلویزیون
نکته ای که در این زمینه لازم است به آن دقت شود این است که بزرگسالانی که توان برنامهریزی و پر کردن زمان خود را دارند، در شرایط کنونی برنامه روزمره خود را از دست دادهاند و این بهم ریختگی نظم و ترتیب موجب آشفتگی آنان شده است، حال تصور کنیم کودکانی که توانایی برنامهریزی و پر کردن ساعات خود را ندارند، چه گیجی و آشفتگی عجیبی را ممکن است تجربه کنند.
کودکان قبل از دوران قرنطینه برنامه روزانه مشخصی داشتند مثل: به مهد کودک رفتن و بازگشتن و صرف ناهار با خانواده و رفتن به کلاسهای فوق برنامه یا دیدار فامیل. در این دوره کودکان به دلیل بی برنامهگی احتمالا بهانه گیریهایی خواهند داشت و یا عادات نامناسبی را پیدا خواهند کرد. برای جلوگیری و رفع این مسایل میتوانیم برای دوران قرنطینه برنامهریزی کنیم.
نکاتی که لازم است به آنها توجه شود:
زمانی که برای کودک گذاشته میشود توسط پدر و مادر تقسیم شده تا پدر یا مادر هم بتوانند زمانهای خالی خود را جهت انجام کارهای شخصی داشته باشند.
از ابتدای روز یعنی هنگامی که بیدار میشویم تا وقت خواب، برنامهریزی نسبتا مشخصی داشته باشیم.
این برنامه روزانه میتواند ترکیبی از فعالیتهای مورد علاقه کودک و والدین باشد.
برنامهریزی ذکر شده، متناسب با سن کودک به دو صورت میتواند باشد:
کودکی که سواد ندارد: میتوانیم جهت برنامه ریزی جدولی را طراحی کرده و در مقابل هر یک از ساعات روز یک فعالیت را به صورت نمادین نقاشی کنیم (مثل: آماده کردن صبحانه، خوردن ناهار، لگو بازی؛ توپ بازی با بابا، سالاد درست کردن برای شام و ...). درست است که ما برای بخشهای مختلف برنامه پیشنهاد میدهیم ولی حتما نظر کودک را درباره ی برنامه ریزی انجام شده به صورت مرحله به مرحله، پرسیده و اعمال میکنیم.
کودکی که سواد دارد: برای این دوره ی سنی از خود کودک میخواهیم تا بگوید برنامه ی روزانه را چطور پر کنیم و ما هم نظر خود را به او گفته و با هم برای برنامه تصمیم گیری کنیم (علاوه بر نوشتن برنامه میتوان از نقاشی در صورت تمایل کودک و یا برچسبهایی برای تزیین برنامه روزانه استفاده کرد).
در این برنامه تمامی کارهایی که از کودک در آنها کمک میگیریم و برنامه هایی که مختص کودک میباشد را جای میدهیم. سعی شود در طول روز حداکثر یک ساعت را به بازی با تبلت و یک ساعت را به تلوزیون اختصاص داده و مابقی آن را کودک با یک انسان وقت بگذراند و نه یک شیء. انسان موجودی اجتماعی ست و نیاز به ارتباط با انسانها دارد. در شرایط فعلی که کودکان نمیتوانند با همسالان خود وقت بگذرانند، والدینی که برای کودک وقت نمیگذارند و انرژی کودک را تخلیه نمیکنند نمیتوانند از کودک توقع داشته باشند با موبایل بازی نکند یا تلوزیون نبیند و یا دیر به تخت خواب نرود!
پیشنهادهای کرونایی!
ساختن کاردستی
آشپزی و کیک پزی مشترک
تغییر دکور یک اتاق برای بازی فوتبال و..
تهیه رنگ انگشتی و استفاده از آن در حمام
چسباندن کاغذهای بزرگ به یک دیوار برای کشیدن نقاشی
کمک گرفتن از کودک (در حد توان او) برای کارهای منزل و پخت غذا و ...
گوش دادن موسیقی در هنگام انجام تمیزکاری منزل و تبدیلِ یک کار خسته کننده به یک کار جذاب
این روزها کمتر پیش میآید گوشی تلفن و یا تبلت دست کودکان نبینیم؛ بچههای 3 و 4 ساله حتی اگر خودشان صاحب گوشی همراه و تبلت نباشند، تمام فوت و فن های تلفن همراه پدر و مادرشان را از حفظ هستند، حتی بهتر از خود آن ها و اگر تنها یکی دو سال بزرگ تر باشند، صاحب تبلت های اسمارت میشوند.
این در حالی است که گاهی اوقات والدین، خود برای کودک شان تبلت میخرند، بدون آنکه کودک بخواهد و کلی هم ذوق میکنند که چه خوب است این تکنولوژی؛ بچهها یک گوشه مینشینند و سرگرم بازی با آن میشوند، اما نباید فراموش کرد که آسیب های تلفن همراه و تبلت بسیار بیشتر از مزایای آن است.
تلفن همراه هم چنین به یک وسیله جدا نشدنی از دانش آموزان تبدیل شده است؛ آنها تقریباً در همه جا از این وسیله استفاده میکنند، بازی میکنند، جست و جو میکنند و گاهی هم اطلاعات مفید کسب میکنند؛ اما واقعیت این است که دانش آموزان اگر از این وسیله به درستی استفاده نکنند، بیش از هر قشر دیگری آسیب خواهند دید.
استفاده 75 درصدی دانش آموزان آمریکا از تلفن همراه
طبق گزارش مرکز تحقیقاتی PEW، در طول دو سال گذشته آمار استفاده از وسایل الکترونیکی در بین دانش آموزان، از 52 درصد به 75 درصد افزایش یافته است؛ این در حالیست که آمارها حکایت از استفاده 38 درصدی کودکان زیر دو سال از گوشی همراه دارند، در حالی که دو سال قبل این آمار تنها 10 درصد بوده است.
درست است که کودک زیر دو سال نمیتواند از تکنولوژی استفاده کند اما نباید فراموش کرد که به هر حال وسایل الکترونیکی تاثیر روانی خود را به جای میگذارند.
استفاده 97 درصدی کودکان زیر 4 سال آمریکایی از تلفن همراه
تحقیقات جدید پژوهشگران آمریکایی نشان داده است که 97 درصد از کودکان زیر 4 سال در ایالات متحده صرف نظر از درآمد خانواده، از تلفن همراه استفاده میکنند.
این تحقیق که در روزنامه ایندیپندنت منتشر شده است، 350 کودک را در یک جامعه کم درآمد مورد مطالعه قرار داد و هشدار داد که کودکان در معرض آسیب های ناشی از تلفن همراه که کم هم نیستند، قرار دارند.
محاسن و معایب استفاده از تلفن همراه
تلفن همراه با تمام اثرات منفی که دارد، وقتی در دست کودک قرار میگیرد باعث آرامش او میشود؛ هرچند کاذب؛ هر چند برای لحظهای کوتاه.
کافی ست به یک کودک خردسال که مدام با شیطنت هایش آرامش را از شما سلب کرده و مانع تمرکز شما شده است، یک گوشی همراه و یا تبلت بدهید تا ببینید چطور یک گوشه می نشیند بدون آنکه چیزی را خراب کند و اعصاب کسی را بهم بریزد و سرگرم بازی می شود.
اما واقعیت این است که آیا این نکته مثبت به آسیب هایی که تلفن همراه به فرزند ما میرساند، می ارزد؟
در ادامه به مضرّات تلفن همراه و آسیب های غیر قابل جبرانی که به کودک و نوجوان ما وارد می کند، می پردازیم:
1. ضعف بینایی
بررسی های جدید دانشمندان اروپایی نشان میدهد کار زیاد با تبلت به چشم کودکان آسیب های جدی وارد میکند و میتواند برای سیستم عصبی و چشمی کودکان بسیار مضر باشد.
با توجه به اینکه استفاده از گوشی همراه و تبلت برای کودکان در مدت زمان کوتاه خلاصه نمی شود، قطعاً به بینایی آن ها آسیب می زند.
به گفته گری هیتینگ نویسنده ارشد سایت "AllAboutVision.com"، خستگی دیجیتالی چشم (Digital Eye Strain) که گاهی اوقات تحت عنوان سندروم بینایی کامپیوتری (computer vision syndrome) از آن یاد میشود، باعث آزردگی بسیاری میشود.
بر اساس گزارشی که در سال 2015 میلادی از سوی انجمن بینایی ایالات متحده آمریکا با عنوان «بینایی 20/20/20 است: از چشمانتان در برابر دستگاه های دیجیتالی محافظت نمایید» به چاپ رسید، 61 درصد از آمریکایی ها پس از استفاده دراز مدت از دستگاه های الکترونیکی دچار خستگی چشم میشوند؛ به بیان دیگر تقریباً از هر سه آمریکایی، دو نفر را شامل میشود.
2. بروز مشکلات عصبی در کودکان
یک جا نشینی و غافل شدن از بازی های کودکانه موجب بروز مشکلات عصبی در آنها میشود. کار زیاد با رایانه، تبلت، گوشی و حتی تماشای زیاد تلویزیون از فاصله نزدیک و مواجهه بیش از حد با منابع نوری باعث بروز این مشکل میشود.
انجمن متخصصین اطفال آمریکا نیز میگوید که کودکان پیش از دو سالگی نباید به هیچ نمایشگری نگاه کنند اما تقریبا 90 درصد کودکان تا قبل از دو سالگی به طور منظم تلویزیون نگاه میکنند؛ زمان مشاهده تلویزیون نیز به تدریج بیشتر میشود.
3. پایین آمدن کیفیت خواب
زمانی که افراد به گوشی های هوشمند و تبلت های خود در تاریکی نگاه می کنند، طول موج کوتاه نور آبی منجر به تاخیر در ترشح ملاتونین میشود و پیرو آن، فرآیند خواب را سختتر میکند.
نویسنده ارشد این تحقیقات از دانشگاه هوستون گفت: «دستگاه های الکترونیکی نظیر تبلت و گوشی همراه سطح هورمون خواب را کاهش و کیفیت خواب را تحت تاثیر خود قرار میدهند».
متخصصان دانشگاه هوستون در ادامه میگویند: «هزینه های پایین آمدن کیفیت خواب به خصوص در کودکان بسیار بیشتر از خستگی و خواب آلودگی است؛ عدم داشتن خواب منظم با خطر بالایی از افسردگی، چاقی، حمله قلبی، سکته مغزی و دیابت مرتبط است».
4. به وجود آوردن اختلالات ذهنی
به گفته محققان روسی، ارسال بیش از اندازه پیام کوتاه نوعی وسواس و اختلال ذهنی به دنبال دارد که متاسفانه نزد کاربران نوجوان بسیار رایج است.
استفاده بیش از اندازه و غیر ضروری از تلفن همراه برای کاربر استرس و پریشانی ذهنی پدید می آورد.
این اختلالات به حدی است که نوعی بیماری روانی و عصبی براساس آن تعریف شده است و فرد مبتلا در طول روز چندین بار احساس می کند گوشی تلفن همراهش زنگ میخورد.
از سوی دیگر برخی اختلالات روانی به دلیل تماشای صحنههای نامناسب در برخی بازیها، فیلمهای بلوتوثی، فیلمهای فضای مجازی و مطالب خاص از دیگر مواردی است که نباید از آن غافل شد.
5. منزوی شدن کودکان
روزنامه دیلیمیل نوشت: «بازی با تبلت و گوشی همراه فرصت آموزش، خواندن، نوشتن و حتی اجتماعی شدن و برقراری ارتباط با دیگران را از کودکان سلب میکند».
تمام روزهایی که می توانند بهترین گزینه های برقراری ارتباط کودکان با دیگران و ایجاد روابط اجتماعی مفید باشند، با بازی با وسایل الکترونیکی به هدر میروند.
6. چاقی کودکان
محققان آمریکایی با بررسی دادههای بیش از هزار کودک چاق اظهار کردند: «با فراگیر شدن تبلتها و گوشیهای هوشمند چاقی کودکان بیش از قبل شیوع پیدا کرده است که در پی آن بیماریهای متعدد دیگری نیز شکل میگیرند».
زل زدن کودکان به صفحه نمایشگر وسایل الکترونیکی، نشستن های مداوم، بیتحرکیهای زیاد، پایین آمدن کیفیت خواب و حتی غذا خوردن در هنگام بازی به چاقی کودکان دامن زده است.
7. تومور مغزی
متخصصان انگلیسی باور دارند، تومور مغزی در نوجوانی و بزرگسالی حاصل استفاده بیرویه کودکان از وسایل الکترونیکی است؛ یک مطالعه جامع بین المللی در سال 2011، نشان داد، میان استفاده از وسایل الکترونیکی و ابتلا به تومور مغزی در بزرگسالی ارتباط مستقیم وجود دارد. هر چه کودک بیشتر از وسایل الکترونیکی استفاده کند، احتمال آسیب دیدن او در بزرگسالی افزایش مییابد.
8. آسیب های انگشت دست کودکان
آکادمی پزشکی اطفال آمریکا هشدار میدهد که استفاده طولانی مدت از صفحات لمسی ابزارهای الکترونیکی به انگشت دست کودکان آسیب میزند؛ سرگرم شدن با تبلت و گوشی همراه فرصت بازیهای معمولی را سلب میکند و به این ترتیب عضلات کودک روز به روز تحلیل میرود و به مرور زمان حرکاتش تاخیر بیشتری خواهند داشت.
9. خطر ابتلا به سرطان
از آنجایی که تلفنهای همراه برای برقراری ارتباط از امواج رادیویی استفاده میکنند، یکی از مهمترین نگرانیهای استفاده از اینگونه وسایل افزایش خطر ابتلا به سرطان است.
10. آسیب های جسمی فراوان در اثر استفاده از هندزفری
متخصصان کلینیک درمانی کالیفرنیا ابراز کردند: «گوش دادن با صدای بلند به موزیک با استفاده از هدفون یا هندزفری به صورت طولانی مدت، سبب عارضه های مختلفی از جمله کاهش سطح شنوایی گوش به صورت موقت و یا دائم میشود».
هدفون به دلیل انتقال صدا به صورت مستقیم و بی واسطه روی سیستم شنوایی و حلق تاثیر منفی میگذارد.
11. اعتیاد به تلفن همراه
برخی کودکان عادت کرده اند صبح که از خواب بیدار میشوند، سراغ تلفن همراه و حتی قبل از آنکه صبحانه بخورند ساعتهای زیادی را صرف بازیهای آنلاین کنند که اگر والدین نتوانند کنترلی بر روی بازیهای آنلاین فرزندشان اعمال کنند، باید گفت به راحتی این دست بازیها اعتیادآور میشوند.
ضمن اینکه بعضی از کودکان برای افزایش رتبه و جایگاه خود در این گونه بازیها، حتی حاضر به پرداخت هزینههایی هستند و گاهاً میبینیم که یک کودک خردسال با استفاده از کارت بانکی والدین از حساب آنها برداشت کرده تا رتبه خود در بازی را ارتقاء دهد؛ ضمن اینکه بعضی از این بازیهای آنلاین حاوی تصاویر مستهجنی است که کودک را با فضایی که هیچ تناسبی به سن او ندارد، آشنا میکند و قطعاً تبعات جبران ناپذیری در روح و روان وی به جای میگذارد.
بسیاری از محققان معتقدند استفاده بیش از اندازه از تلفن همراه در ذهن و اعصاب کاربران نوعی اعتیاد پدید میآورد که درست مانند اعتیاد به مواد مخدر، بازیهای رایانهای، اینترنت و ... مخرب است.
معتادان به استفاده از تلفن همراه از دوستان و خانواده فاصله میگیرند، انزواطلب میشوند، اولویت های سنی و اجتماعی نظیر تحصیل و اشتغال را پس میزنند، هنگامی که تلفن همراه در دسترسشان نیست به آن فکر میکنند و از دوریاش رنج میبرند.
12. کاهش مهارت های ارتباطی
شواهد نشان میدهد، جایگزینی این تکنولوژی به جای ارتباطات حضوری (به خصوص با استفاده از امکان ارسال پیامهای کوتاه) تا حدود زیادی ارتباطات انسان ها را به حداقل رسانیده است.
افزایش این گونه ارتباطات به کاهش روابط چهره به چهره و زنده صوتی منجر میشود. ارتباطات ناقصی که در قالب متون خشک و بی روح جان میگیرد، مرز شوخی و جدی را درهم میآمیزد و مسیر اغراق آمیز و نادرستی را میپیماید که هرگز جایگزین مناسبی برای ارتباط کلامی و عاطفی میان گروه دوستان و آشنایان نیست و شناخت مجازی و غیر واقعی حاصل از آن نمیتواند معیار خوبی برای آگاهی درباره طرفین رابطه باشد.
این ارتباط مجازی فرصت یادگیری آداب زندگی را به طور عملی و از طریق ارتباط موثر با اقشار مختلف اجتماعی از فرد سلب و او را در محیطی بسته و محدود محصور میکند.
13. محدود شدن یادگیری
متخصصان در دانشگاه سوئیس یادآوری میکنند که مغز کودک در طول دوره یک سالگی با سرعت بالایی در حال توسعه و رشد است. کودکان در سن پایین از تعامل با محیط بسیار بیشتر و بهتر یاد میگیرند تا محدود شدن دنیایشان به یک صفحه نمایشگر.
لازم است کودکان در تعامل با دیگران درگیر شوند و حتی نکات جزئی مثل برقرار کردن تماس چشمی را در این تعاملات بیاموزند. یادگیری این مسائل در این سن ضروری است و بعدها نمیتوان آن را جبران کرد.
14. اتلاف وقت زیاد
از آنجا که گوشیهای تلفن همراه قابلیت دارا بودن بازیهای مختلف را در خود دارد، دانش آموزان در سنین کودکی یا نوجوانی مدت زمان زیادی را سرگرم بازی میشود و از دیگر کارهای ضروریش باز میماند.
بر اساس گزارشی که شبکه سی ان ان در سال 2015 منتشر کرد، نوجوانان روزانه حداقل 9 ساعت از وسایل الکترونیکی استفاده میکنند که تاکنون به طرز چشمگیری نیز افزایش داشته است.
15. در ارتباط قرار گرفتن با اطلاعات نامتناسب
در بسیاری از مواقع محتویات درون پیامکها و بلوتوثها مسائل و اطلاعات نامناسبی دارد که ذهن کودک و نوجوان را درگیر میکند، مشغله فکری برای او ایجاد میشود و به علاوه غالباً به خاطر ترس از اطلاع والدین دچار تشویق و نگرانی میشود.
استفاده بهتر کودکان از ابزار الکترونیکی با همراهی والدین
استفاده از ابزار دیجیتال ممکن است گاهی هم بسیار خوب باشد؛ بهخصوص زمانی که بچه ها و والدین شان با یکدیگر برای استفاده از این دستگاه ها در تعامل باشند. پدرها و مادرها میتوانند برای فرزندان شان کتاب الکترونیکی بخوانند، در بازیها و اپلیکیشن های آموزشی به آنها کمک کنند و تجربه های کسبشده از اسمارت فونها را به دنیای واقعی متصل کنند.
اغلب تصور می شود کودکان فقط به تماشای کارتون و سریال تلویزیونی علاقه دارند، ولی مطالعات موسسه "Zero to Three" ثابت کرده این رده سنی به بازی کردن، کتاب خواندن و استفاده از برنامه های تعاملی بیشتر توجه میکند. در واقع، برخلاف آن چه به نظر میرسد، کودکان به دنبال های راه های بیشتری برای کار با اپلیکیشنها و دستگاه ها هستند و اگر والدین نیز با آن ها همراهی کنند، یادگیری و تجربه کاربری آن ها بسیار غنیتر و موثرتر میشود.
ممنوعیت استفاده از تلفن همراه در کلاس درس
آمارها حکایت از آن دارد که تقریباً تمام مدارس دنیا استفاده از گوشی همراه در کلاس درس را ممنوع کردهاند، 62 درصد دانش آموزان میتوانند گوشی همراه به مدرسه ببرند اما اجازه استفاده از آن در کلاس درس و یا حتی به همراه بردن آن در کلاس را ندارند.
گرچه بردن تلفن همراه به کلاس درس ممنوع است اما قطعاً هستند دانش آموزانی که به شیوه خاص خود از قانون مدرسه سرپیچی میکنند و حتی در کلاس درس از تلفن همراه استفاده میکنند که در این صورت بیشترین آسیب را خود دانشآموز میبینند.
چرتکه قدیمی ترین کامپیوتر جهان با قدمتی بیش از 2000 سال است. هم اکنون نیز به عنوان یک ابزار ریاضی مهم در عصر دیجیتال مورد استفاده قرار می گیرد و نیز به صورت گسترده ای برای یادگیری موثر ریاضی و رشد ذهنی کودکان شناخته شده است.
لکومس(محاسبات ذهنی و ریاضی چرتکه ای) یک روش ریاضی بر اساس اصول محاسبه چرتکه ژاپنی است.
در این روش آموزشی، بعد از مدتی کار کردن با چرتکه، یک تصویر مجازی از چرتکه در ذهن شکل می گیرد. در واقع می توان گفت کودکان و دانش آموزان می توانند برای انجام محاسبات ریاضی از چرتکه مجازی ساخته شده در ذهن خودشان کمک گرفته و به سرعت اعمال محاسباتی مانند جمع، تفریق، ضرب و تقسیم را به صورت ذهنی و با سرعت بسیار بالا انجام دهند.
چرا یادگیری چرتکه برای کودکان اهمیت دارد؟
کشف شده که هوش انسان را تا حد زیادی محیط خارجی تعیین می کند نه عوامل ژنتیکی!
هرانسانی با یک مغز نابالغ متولد می شود و دوران کودکی دراز مدتی را صرف رشد مغز می کند.
در سن 10 سالگی مغز به 99 درصد رشد نهایی خود رسیده است. می توان نتیجه گرفت دوران کودکی نقش تعیین کننده و مهمی در رشد مغزی افراد دارد و بعد از این دوره شانس بلوغ و رشد مغزی بسیار کم خواهد بود!
بر طبق گفته گاردنر:"هوش،عبارت است از توانایی بشر در حل مشکلات و یا ساختن چیزی که آن مشکل را حل کند می باشد. تمرین با چرتکه به صورت تمرین تصور ذهنی باعث افزایش قدرت حافظه و شکل گیری مناسب ذهن برای کودکان می گردد. تمرین سرعت باعث واکنش بهتر در کودکان می گردد.
علاوه بر این در آموزش با توجه به تمرین شنیداری، کودکان را تشویق می کند که به هنگام مطالعه تمام توجه خود را معطوف کنند.
کار با چرتکه نیازمند هماهنگی عصب اصلی اعضای بدن مانند چشم، گوش و انگشتان می باشد. تمرین ثابت و مداوم با استفاده از چرتکه باعث تحریک مغز و افزایش قدرت پاسخگویی و فکری می شود.
1-بهبود درک مفاهیم ریاضی
2-مهارت های محاسباتی را بهتر و سریع تر می کند
3-افزایش توانایی حل مسائل
4-توجه بیشتر به دستورالعمل ها
5-افزایش اشتیاق گوش دادن
6-بهبود حافظه
7-بهبود واکنش مغزی
8-افزایش قدرت مهارت های ذهنی
9-افزایش اطمینان و اعتماد به نفس
10-افزایش استقامت در مقامل استرس و فشار
بدون شک هر انسانی در زمینه خاصی دارای یک استعداد ذاتی است. یکی از راههای رسیدن به موفقیت قبل از تلاش و کوشش، در واقع کشف این استعداد است. بنابراین کشف استعداد بسیار حائز اهمیت است. والدین بر عهده دارند که با دقت در رفتار و علاقه کودکانشان استعداد آنان را رمزگشایی کرده و به او در راه رسیدن به آن یاری رسانند.
رمزگشایی استعداد کودکان با دقت نظر والدین
شما باید به فرزندتان کمک کنید تا بتواند یک تصمیم درست بگیرد و علاقهاش را پیدا کند. گاهی بچهها تحت تاثیر چیزی غیر از علاقه و استعداد خود قرار میگیرند مثل دیدن یک فیلم یا یک دوست که در زمینه خاصی فعالیت موفقی دارد. در چنین مواقعی فرزندتان ممکن است به اصطلاح جوگیر شده باشد و فقط یک تصمیم لحظهای و هیجانی گرفته باشد. شما به هیجان او دامن نزنید و منطقی باشید.
گاهی والدین بیشتر از بچهها هیجانی تصمیم میگیرند، اما راه درست زمان دادن است. چرا که این روش در بیراهه قدم نهادن و دور شدن از موفقیت است، پس به دور از هر هیجانی به فرزندتان کمک کنید تا راه خود را پیدا کند.
متاسفانه در بین اکثر خانوادهها دیده میشود که والدین تمایل دارند فرزندشان ادامه علاقهمندی آنان را پیگیرد. به طور مثال پدری که آهنگساز است به کودکش موسیقی را تحمیل میکند یا بر عکس مثلا میگوید دنبال هر کاری برو غیر از موسیقی.
البته پدر و مادر وظیفه دارند که در رشد فکر و اندیشه، استعداد و علاقه و بالاخره در تصمیم گیریها کودکانشان را کمک کنند و تجربیاتشان را در اختیار آنان قرار دهند، اما اگر این راهنماییها منجر به اعمال نظر باشد مخربند. این دخالتها بیمورد است و باعث پرت افتادن کودک از مسیرش میشود. بنابر این والدین در رابطه با انتخاب رشته یا علاقهمندی یا هر انتخاب دیگر در مورد فرزندان باید به این اصول توجه لازم و کافی کنند.
به طور مثال پدر یا مادری که آرزوهای برآورده نشده در زندگی دارد به هیچ وجه نباید فرزندش را زیر فشار بگذارد که به آن آرزوها دست یابد و در واقع شکست خود را با پیروزی فرزندش جبران کند. مثلا پدری که خود پزشک نشده است، بخواهد با پزشک شدن پسرش در واقع به آرزوی خود برسد، چه بسا که آن فرزند هیچ علاقهای به حرفه پزشکی نداشته باشد در نتیجه با عدم موفقیت و سرخوردگی مواجه میشود و فرصت یگانهای را که در اختیار داشته به خاطر دخالتها و اجبار دیگران اینگونه از دست بدهد.
نکته دیگری که حائز اهمیت است این است که فرزند خود را روی طیف وسیعی از تجارب قرار دهید. این امر باعث فعال شدن استعدادهای نهفته وی میشود. فکر نکنید چون او علاقهای نشان نمیدهد، بنابراین استعدادی هم در آن زمینه ندارد. بگذارید مرتکب اشتباه شود. اگر همه کارها را به طور کامل و بی نقص انجام دهد، هرگز برای کشف و گسترش یک استعداد خطر نخواهد کرد.
و مورد مهم دیگر اینکه هیچگاه کودک تان را مجبور به یادگیری نکنید. این امید که برای پیشرفت و رشد دادن استعدادهای کودکان، باید هر روز درسهای خاصی را به آنان آموخت، ممکن است آنان را مضطرب و دلزده کند و نتیجهاش درست عکس انتظار شما شود.
پدران و مادران میتوانند رفتار کودک را در محیط خانه مورد مشاهده دقیق قرار داده و به رغبتهای او پیببرند. کودکان به هر چه علاقه داشته باشند خود را در محیط خانه به همان مشغول میکنند، بنابراین بر اثر مشاهدههای مختلف میتوان پیبرد که کودک به چه چیز بیشتر علاقه نشان میدهد، پس با مراقبت و مشاهده به تدریج میتوان به ذوق و رغبت کودکان پی برد. در مواردی هم میتوان به وسیله پرسشها به ذوق و رغبتهای آنان پیبرد. برای اینکه بهتر بتوان در این کار توفیق یافت باید از هر دو وسیله استفاده کرد یعنی هم رفتار کودک را مورد مشاهده و مطالعه قرار داد و هم از او سوالاتیکرده پاسخهای وی را تجزیه و تحلیل کنیم.
نقش خانواده در تعلیم و تربیت کودکان دبستانی
خانواده در تعلیم و تربیت کودکان نقش مهمی را ایفا می کند. یکی از نکات بسیار مهم در خانواده ، ارتباط است ، یعنی والدین باید به روش های صحیح برقراری ارتباط با کودکان ، آگاهی داشته باشند .